یادداشت عراقچی به مناسبت روز درختکاری
تهران پزشکی: سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه کشورمان به مناسبت ۱۵ اسفند و روز درختکاری در یادداشتی نوشت: ۱۵ اسفند، روز درختکاری، فراتر از یک سنت دیرینه، نمادی از تعهد ما به پایداری، آینده‌نگری و مسئولیت در قبال نسل‌های آینده است. همان‌گونه که درختان با ریشه‌های مستحکم در خاک و شاخه‌هایی رو به آسمان، نماد رشد، استقامت و توسعه پایدارند، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران نیز بر اصولی بنیادین استوار است که ریشه در عزت، حکمت و مصلحت دارد و رو به آینده‌ای پایدار و متعادل گسترش می‌یابد.
در جهان امروز، مسائل زیست‌محیطی از چالش‌هایی هستند که مرز نمی‌شناسند و سرنوشت همه کشورها را به هم پیوند داده‌اند. تغییرات اقلیمی، خشک‌سالی، آلودگی هوا، بیابان‌زایی و بحران ریزگردها، دیگر صرفاً معضلات ملی محسوب نمی‌شوند، بلکه تهدیداتی جهانی‌اند که تنها از طریق همکاری‌های بین‌المللی و چندجانبه‌گرایی قابل مدیریت و کاهش هستند. سیاست خارجی ایران، همواره نگاهی جامع به این مسائل داشته و بر اساس ارزش‌های بنیادین خود، محیط زیست را یکی از محورهای دیپلماسی منطقه‌ای و بین‌المللی قرار داده است.
سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در مواجهه با چالش‌ها، تصمیم‌گیری‌ها و ترسیم آینده‌ای پایدار بر اصول حکمت، عزت و مصلحت استوار است. این اصول، که راهنمای سیاست خارجی کشور در همه عرصه‌ها هستند، در مسائل زیست‌محیطی نیز نقش محوری دارند.
عزت ایجاب می‌کند که ایران در برابر چالش‌های زیست‌محیطی، رویکردی فعال و مستقل داشته باشد و نه کشوری که صرفاً متأثر از بحران‌های منطقه‌ای و جهانی است. ما نباید تنها قربانی تغییرات اقلیمی و بحران‌های زیست‌محیطی باشیم، بلکه باید در سطح منطقه‌ای و جهانی، به عنوان کشوری اثرگذار و پیشرو در مقابله با این چالش‌ها شناخته شویم.
حکمت در سیاست‌گذاری محیط زیستی ایجاب می‌کند که توسعه پایدار با توجه ویژه به محیط زیست، محور تصمیم‌گیری‌های داخلی و بین‌المللی ما باشد.
مصلحت حکم می‌کند که ایران از ظرفیت‌های دیپلماتیک خود برای همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی در حوزه محیط زیست استفاده کند. چالش‌های زیست‌محیطی همچون بحران آب، بیابان‌زایی و ریزگردها، راه‌حل‌های یکجانبه ندارند و مستلزم تعامل سازنده با همسایگان و مشارکت در نهادهای بین‌المللی هستند.
ایران با مجموعه‌ای از چالش‌های زیست‌محیطی روبه‌روست که برخی از آنها ناشی از موقعیت جغرافیایی و برخی دیگر محصول سیاست‌های منطقه‌ای و بین‌المللی است.
خشک‌سالی و بحران آب یکی از جدی‌ترین معضلات زیست‌محیطی ایران است. کاهش بارندگی، افت سطح سفره‌های آب زیرزمینی و مدیریت نادرست منابع آبی در سطح منطقه، منجر به تشدید این بحران شده است. سیاست خارجی ایران همواره تلاش کرده است تا در سطح منطقه‌ای، کشورهایی که منابع آبی مشترک با ایران دارند را به پای میز مذاکره بیاورد. مذاکرات درباره رودخانه‌های هیرمند، دجله و ارس، بخشی از این دیپلماسی آبی بوده است که هدف آن، تضمین تأمین پایدار آب برای میلیون‌ها ایرانی است.
ریزگردها معضل دیگری است که بیش از نیمی از استان‌های کشور را تحت تأثیر قرار داده است. بخش عمده‌ای از این ریزگردها از کشورهای همسایه سرچشمه می‌گیرد. خشک‌شدن تالاب‌ها و مدیریت نادرست منابع آبی در این کشورها، موجب ایجاد کانون‌های تولید گرد و غبار شده است که سلامت میلیون‌ها ایرانی را تهدید می‌کند. ایران طی سال‌های اخیر، بارها این موضوع را در نشست‌های منطقه‌ای و بین‌المللی مطرح کرده و خواستار اقدام مشترک برای مقابله با این بحران شده است. برگزاری نشست‌های همکاری زیست‌محیطی با کشورهای همسایه، پیگیری اجرای توافقات منطقه‌ای برای مهار گرد و غبار، و تأکید بر مسئولیت مشترک کشورها در احیای تالاب‌های منطقه، بخش مهمی از تلاش‌های وزارت امور خارجه در این حوزه بوده است.
آلودگی محیط زیست و تحریم‌های ظالمانه از دیگر چالش‌هایی است که ایران با آن مواجه است. وزارت امور خارجه، همواره در مذاکرات بین‌المللی، بر ضرورت رفع این موانع تأکید کرده و تلاش کرده است تا با همکاری‌های دوجانبه و چندجانبه، بخشی از این چالش‌ها را کاهش دهد.
ایران، به‌عنوان یکی از کشورهای تأثیرگذار در منطقه، بر این باور است که حفاظت از محیط زیست نه‌تنها یک مسئولیت داخلی، بلکه یک تعهد بین‌المللی است. بر همین اساس، وزارت امور خارجه، حفاظت از محیط زیست را به یکی از محورهای مهم دیپلماسی خود تبدیل کرده است.
وزارت امور خارجه ایران در سال‌های اخیر، تلاش کرده است که محیط زیست را از یک موضوع صرفاً فنی، به یک اولویت دیپلماتیک در مذاکرات منطقه‌ای و بین‌المللی تبدیل کند.
از تعامل با کشورهای همسایه برای مدیریت منابع آبی و کنترل ریزگردها گرفته تا پیگیری استفاده از فناوری‌های زیست‌محیطی، این وزارتخانه همواره تلاش کرده است تا از دیپلماسی به عنوان ابزاری برای حل چالش‌های محیط زیستی کشور استفاده کند.
۱۵ اسفند، روز درختکاری، تنها یک روز برای کاشت درخت نیست، بلکه فرصتی است برای اندیشیدن به آینده‌ای پایدار. ایران در سیاست خارجی خود، مانند باغبانی که نهالی را می‌کارد و برای رشد آن تلاش می‌کند، به دنبال توسعه‌ای است که در برابر تندبادهای تحولات بین‌المللی پایدار بماند. دیپلماسی زیست‌محیطی ایران، در کنار سایر ابعاد سیاست خارجی، می‌تواند مسیر روشنی برای حل بحران‌های زیست‌محیطی کشور و ایجاد همکاری‌های پایدار منطقه‌ای و بین‌المللی باشد.
در ۱۵ اسفند، کاشت یک درخت در حیاط وزارت امور خارجه اقدامی ارزشمند است، اما مهم‌تر از آن، کاشت بذرهای همکاری و تعامل سازنده در عرصه بین‌المللی است. امروز بیش از همیشه، جهان نیازمند سیاست‌هایی است که مانند درختی بارور، نه‌تنها نسل امروز، بلکه نسل‌های آینده را بهره‌مند سازد.
