حیات دوباره بلدیه | عکسهای کمتر دیده شده از ساختمان بلدیه در تهران قدیم

همشهری آنلاین: چند روز پیش، عبدالمطهر محمدخانی، سخنگو و رئیس مرکز ارتباطات و امور بین‌الملل شهرداری تهران، خبر مراحل پایانی بازآفرینی بلدیه ۱۰۰ساله تهران را اعلام کرد و مژده داد اسفندماه، درهای خانه شهر به روی شهروندان باز می‌شود. اما تاریخ بلدیه تهران چیست و از ساختمان پلاک یک در قلب تهران چه می‌دانیم؟

بیش‌تر بخوانید:

چه‌کسی در تهران نخستین گواهینامه رانندگی را گرفت؟

• حیات دور و دراز ساختمان بلدیه

تهران در روزگار قدیم چند میدان عمومی داشت که یکی از آنها میدان توپخانه بود؛ میدانی که در زمان ناصرالدین‌شاه احداث و حصاری از ۲طبقه ساختمان طاق‌ضربی به دورش کشیده شد. این میدان چندین ‌بار تجدید بنا شد. به‌ گفته برخی تهران‌شناسان در سال۱۳۰۲ شمسی، بنای بلدیه تهران در ضلع شمال میدان ساخته و تکمیل شد؛ بنایی که معمارش نیکلای مارکف، معمار ایرانی-گرجستانی مقیم ایران بود. سردر این بنای زیبا بارها تغییر کرد تا اینکه در اواخر دهه۱۳۴۰ شمسی به‌کلی تخریب شد.

• خانه شهردار منظم تهران

یکی از نخستین شهردارانی که در این ساختمان مستقر شد کریم‌آقاخان بوذرجمهری بود و چون خصلت نظامیگری داشت، تلاش کرد شهر را منظم‌تر از گذشته کند. در دوره ۱۰ساله شهرداری او، دگرگونی‌هایی مثل خیابان‌کشی، آسفالت برخی خیابان‌ها و ساخت‌وسازها انجام شد. او تشکیلات بلدیه را کامل‌تر و اداره‌هایی مثل ساختمان مهندسی و تنظیف، ارزاق و امور خیریه را هم به شهرداری اضافه کرد. اولین محلی که در دوره ریاست او در شهرداری تهران آسفالت شد میدان توپخانه و جلوی همین ساختمان بلدیه بود.

• حیات دوباره

در سال۱۳۹۰، بازآفرینی ساختمان بلدیه به همان سبک و سیاق گذشته با عنوان «خانه شهر» در دستور کار شهرداری تهران قرار گرفت و در سال۱۳۹۴ کارش آغاز شد. چندی پیش هم، پس از بازدید مدیران شهری از این مکان، اختصاص مبلغ ۵۰میلیارد تومان در شورای شهر تهران به تصویب رسید و این ساختمان با کاربری فرهنگی و اجتماعی درهایش به روی مردم باز شد. ساختمان جدید خانه شهر از نخستین پروژه‌های بازآفرینی شهری است که با وجود طراحی و کاربری داخلی مدرن، شکل سنتی نمای آن نیز حفظ شده است. این بنا در زمینی به مساحت ۴۹۰۰مترمربع و زیربنای ۱۸هزار مترمربع در ۴طبقه ساخته شده است؛ ۲طبقه روی زمین و ۲طبقه زیر زمین. ازجمله جزئیاتی که در شکل ساخت این پروژه بزرگ شهری رعایت شده کاهش مصرف انرژی پس از بهره‌برداری از آن است. یک سالن چندمنظوره با ظرفیت ۳۸۰نفر، موزه‌ای با رویکرد معرفی تهران، فضاهای نمایشگاهی، بام سبز و… از دیگر امکانات این شاهکار شهری است.