حفاظت از میراث فرهنگی حتی در جنگ حق توقف ندارد | انجمن‌ های مردم نهاد کمک کنند

به گزارش همشهری ‌آنلاین ، این روزها نیز در پی حملات رژیم صهیونیستی نگرانی‌ها درباره آسیب‌پذیری میراث فرهنگی و بناهای تاریخی افزایش یافته و صیانت از آن‌ها، نه‌تنها وظیفه‌ ملی، بلکه تعهدی بین‌المللی است.

حفاظت از میراث نباید متوقف شود

حدود ۳۹ هزار اثر تاریخی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌اند و ایران دارای ۲۸ اثر ثبت شده در فهرست میراث جهانی یونسکو است. رئیس کمیته ملی ایکوم (شورای بین‌المللی موزه‌ها) و پژوهشگر میراث فرهنگی از تجربه حفاظت از آثار تاریخی در دوران دفاع مقدس و همچنین شرایط خاص روزها می‌گوید.
احمد محیط طباطبایی به همشهری می‌گوید:‌ در زمان جنگ یا در هر موقعیت خطرناک و بحرانی به خصوص بحران نظامی، جنگ و امنیت همه فعالیت‌ها می‌تواند متوقف شود، به جز حفاظت از میراث فرهنگی. تنها فعالیتی که حق توقف ندارد، همین حفاظت از میراث فرهنگی است و سازمان مسئول همچنان باید به فعالیت خود ادامه دهد.

تجربه حفاظت در جنگ تحمیلی

رئیس کمیته ملی ایکوم درباره تجربه ایران در حفاظت از میراث فرهنگی در روزهای جنگ تحمیلی نیز توضیح می‌دهد: افرادی که آن زمان در سازمان ملی حفاظت آثار باستانی ایران که امروزه به نام وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی می‌شناسیم و همچنین اداره کل موزه‌ها، فعالیت ارزشمندی برای حفاظت از آثار تاریخی انجام دادند. آن‌ها بلافاصله بعد از شروع حمله‌های رژیم بعثی، اشیای تاریخی و ارزشمند را بسته‌بندی و به تهران منتقل کردند. بیشتر آثار از آبادان و خوزستان به تهران فرستاده شد تا در امنیت باشد و از تخریب آن جلوگیری شود. با این کار آثار زیادی از منطقه خطر دور و در جای امنی حفظ شد.
محیط طباطبایی از موزه ایران باستان شاهد مثال می آورد و ادامه می دهد: بیشتر اشیای منتقل شده در زمان جنگ تحمیلی به تهران در موزه ایران باستان نگهداری شد. برای حفاظت از اشیای غیر قابل انتقال هم روی آن‌ها را بستند تا از تیر و ترکش در امان باشد و تا جایی که امکان داشت از همه چیز محافظت شد.
او همچنین به ساخت یک انبار حفاظتی در زمان جنگ تحمیلی اشاره می‌کند و می‌گوید: در آن زمان برخی از اشیای تاریخی در انبار حفاظتی نگهداری شد تا از آسیب در امان بماند.

۳ کاری که باید انجام داد

با وجود همه محافظت‌ها اما برخی میراث ارزشمند تاریخی و فرهنگی در زمان جنگ تحمیلی آسیب دیدند. رئیس کمیته ملی ایکوم در این باره می‌گوید: بر اثر بمباران عراق، مسجد جامع اصفهان آسیب دید و مجددا با همکاری یونسکو مسجد مرمت و بازسازی شد.
با آغاز حمله‌های رژیم صهیونیستی موضوع تعطیلی موزه‌های کشور هم برای حفظ اشیای تاریخی و میراث فرهنگی انجام شد که احمد محیط‌طباطبایی در این باره می‌گوید: این کار در راستای حفاظت اشیای تاریخی در زمان بحران و لازم است به یونسکو اعلام شود که میراث فرهنگی در کشور ما جزو مناطق امن است و به هیچ عنوان نباید مورد تهدید نظامی واقع شود.
او مورد دوم برای حفاظت از میراث کشور در این روزها را این‌طور مطرح می‌کند: دستورالعمل‌های حفاظتی از چگونگی انتقال اشیا تا محل نگهداری باید اجرا شود. و از همه این موارد مهم‌تر توجه به فهرست قرمز؛ این فهرست از سوی ایکوم بین‌الملل تهیه می‌شود و اشیای هویتی کشورها در آن نام برده شده. این فهرست برای کشورهای کامبوج، لیبی و افغانستان پس از جنگ تهیه شد، اما قبل از جنگ به عنوان پیشگیری حفاظتی مطرح است.

چگونه از میراث حفاظت کنیم؟

رئیس کمیته ملی ایکوم برای این روزهای بحرانی که نگرانی از آسیب‌پذیری میراث فرهنگی و آثار تاریخی هم بیشتر شده پیشنهادی دارد. احمد محیط‌طباطبایی می‌گوید: انجمن‌های مردم نهاد در حوزه میراث به صورت داوطلبانه می‌توانند برای همه نهادهای خصوصی موزه‌ای و نه فقط دولتی برای حفاظت از اشیا کمک کنند.
او توضیح می‌دهد: در این روزها، موزه‌هایی که انبار مطمئن‌تری دارند اشیای موزه‌های دیگر را نیز در انبار خود جای داده‌اند. به نظر من بانک که دارای صندوق محافظ است، می‌تواند پذیرای اشیای تاریخی و فرهنگی افرادی باشد که این اشیا را در منزل خود دارند. این کار به تسهیلاتی هم نیاز دارد که همکاری نهادهای دولتی را می‌طلبد.